PMEG 2024
43. Listo de ne-PIV-aj elementoj
En PMEG menciiĝas kelkaj lingvoelementoj, kiuj ne troviĝas en PIV (en la eldono de la jaro 2020). Tiaj elementoj havas en PMEG la simbolon °, ekz.: platino°.
Jen listo de ĉiuj tiaj ne-PIV-aj elementoj kun mallongaj klarigoj pri signifo kaj deveno. En kelkaj okazoj la elemento troviĝas en PIV, sed kun iom alia formo (ekz. OMETR) aŭ kun alia signifo (ekz. platin|o).
Iuj elementoj estas menciitaj nur grupe en la fino de la listo.
Ne aperas en la listo esprimoj, kiuj estas simplaj eraroj. Ankaŭ propraj nomoj de personoj ne aperas.
Notu bone, ke ne ĉiuj elementoj en la listo estas rekomendindaj. Kelkaj estas eĉ rekte malrekomendataj de PMEG. Ili havas steletojn, ekz.: *graŭ*.
La signo vertikalo montras limon inter radiko kaj finaĵo, ekz.: stere|o.
Pri la fontoj vidu la literaturliston. Ĉe iuj elementoj mankas fontindiko. Tiuj elementoj ekzistas en praktika uzado, sed ne estas registritaj en vortaroj aŭ similaj verkoj.
| Elemento | Klarigo | Fonto |
|---|---|---|
| *AB* | “fiksita instalaĵo”, sufikso | Esperanta Bildvortaro |
| *ADOR* | “ne-aŭtomata konstrumaŝino”, sufikso | Esperanta Bildvortaro |
| *AFRO* | prefiksa mallongigo de “Afriko”, prefikso | |
| amhar|o | ano de unu el la gentoj de Etiopujo | En PIV kiel lingvonomo |
| *ARI* | “nombrosistemo”, sufikso | Plena Ilustrita Vortaro kun Suplemento |
| Aŝur|o | islama festotago (la deka de Muharamo°), arabe “’Ashura” | Cherpillod: Nepivaj Vortoj |
| aŭdi|o | “elektronika registrado kaj reproduktado de sono” | Wennergren: Roko kaj Popo |
| AŬDIO | “teĥniko de elektronika registrado kaj reproduktado de sono”, prefikso | Esperanta Bildvortaro |
| *AŬTO* | “aŭtomata”, prefikso | Plena Ilustrita Vortaro kun Suplemento |
| be | mallongigo de “bemolo” | Butler: Muzika Terminaro |
| Blis|o | la planlingvo “Bliss” | |
| brekekekeks | bleko de bufo | Cherpillod: Nepivaj Vortoj, PIV ĉe kŭaks |
| *Breksiĝ|o* | la eliro de Britujo el la Eŭropa Unio, “Briteliro” | |
| Ĉomolungm|o | la monto Everesto | Krause: Großes Wörterbuch Esperanto-Deutsch |
| *Daralbajd|o* | “Kazablanko°” | Poŝatlaso de la Mondo |
| *darf|i* | “esti permesita, rajti” | Cherpillod: Nepivaj Vortoj |
| decilion|o | 1060, internacia vorto (angle “decillion”) | |
| di | mallongigo de “dieso” | Wennergren: Roko kaj Popo |
| *dificil|a* | “malfacila” | Vatré: Neologisma Glosaro |
| E | “plantotribo”, “koloro”, sufikso | Werner: Terminologia Kurso, PIV nur kun la senco “plantotribo” |
| ejdz|o | “edzo aŭ edzino” (proponita sekse neŭtrala vorto) | |
| EKSBI | 260, prefikso | |
| ENZ | “substanco”, sufikso | Esperanta Bildvortaro |
| *EŬRO* | prefiksa mallongigo de “Eŭropo”, prefikso | Plena Ilustrita Vortaro kun Suplemento |
| Fanagal|o | piĝina interlingvo parolata en suda Afriko | |
| GIBI | 230, prefikso | |
| glu glu | sono de akvo elfluanta el botelo = kluk kluk | PAG §126 |
| *graŭ* | “mal-malgraŭ, dank’ al” | PAG §201 kaj §257 (en piednotoj) |
| IĈ | “virseksa”, sufikso | Günkel: GuVo |
| *IF* | “igi io”, sufikso | PAG §414 |
| IP | “neduuma (nek viro, nek virino)”, sufikso | |
| Interglos|o | la planlingvo “Interglossa” | |
| Interlingva|o | la planlingvo “Interlingua” | |
| Interlingve|o | la planlingvo “Interlingue” | |
| *ISTAN* | “lando”, sufikso | Aktoj de la Akademio III |
| *iŝi* | ina versio de la pronomo “ili”, “tiuj virinoj” (proponita ina pronomo triapersona multe-nombra) | |
| J | sekse neŭtrala karesnoma sufikso | |
| JOBI | 280, prefikso | |
| *kaŭ* | “kaj/aŭ” | |
| Kazablank|o | havenurbo en Maroko | Poŝatlaso de la Mondo |
| KIBI | 210, prefikso | |
| kluk kluk | sono de akvo elfluanta el botelo = glu glu | PAG §126 |
| *kodumaton|o* | koduma maratono, “kod(um)festo” | |
| *kompufon|o* | telefono, kiu esence estas komputilo, = saĝtelefono, lerta telefono | |
| KVETA | 1030, prefikso | |
| KVEKTO | 10-30, prefikso | |
| Lingvafranka|o | iama piĝina interlingvo ĉe Mediteraneo | |
| Loglan|o | la planlingvo “Loglan”, “la logla” | |
| Loĵban|o | la planlingvo “Lojban” | |
| MEBI | 220, prefikso | |
| Meka|o | “Mekko” | |
| *mon|o* | evitinda mallongigo de “monofonio°” | |
| mono|o | mallongigo de “monofonio°” | Wennergren: Roko kaj Popo |
| monofoni|o | “unukanala sonreproduktado” | Esperanta Bildvortaro |
| Muharam|o | la unua monato de la islama jaro (arabe “al-Muharram”) | |
| *na* | rolvorteto por rekta objekto | Makkink: Nia Fundamento sub lupeo, Cherpillod: Leksikaj Vagadoj |
| *nen* | “ne” (respondvorto) | Plena Ilustrita Vortaro kun Suplemento |
| nonilion|o | 1054, internacia vorto (angle “nonillion”) | |
| Nova-Skoti|o | provinco en Kanado | Aktoj de la Akademio III |
| Novial|o | la planlingvo “Novial” | |
| *OFON* | “lingvano, lingvaneco”, sufikso | Günkel: GuVo |
| OJD | “similformaĵo”, varianto de la sufikso OID | Wells: Concise Esperanto and English Dictionary |
| Okcidental|o | la planlingvo “Occidental” | |
| o kej | “bone!” | Wells: English - Esperanto - English dictionary |
| oktilion|o | 1048, internacia vorto (angle “octillion”) | |
| OMETR | “mezurilo”, sufikso | En PIV kiel METR |
| OMETRI | “scienca mezurado”, sufikso | En PIV kiel METRI |
| orom|o | ano de la plej multnombra gento de Etiopujo | |
| *OTEK* | “kolekto, kolektejo, kolektujo”, sufikso | En PIV kiel TEK |
| pajtr|o | “patro aŭ patrino” (proponita sekse neŭtrala vorto) | |
| parent|o | “patro aŭ patrino” (proponita sekse neŭtrala vorto) | |
| PEBI | 250, prefikso | |
| Picburg|o | urbo en Pensilvanio, Usono | |
| PJ | karesnoma sufikso por neduumaj homoj | |
| platin|o | “plateno” (speco de metalo) | Dr Esperanto: Meždunarodnyj Jazyk [“La Unua Libro”], Zamenhof: la Fundamenta Krestomatio p. 233 (en PIV estas alia vorto platin|o kun tute alia signifo) |
| Pocdam|o | la ĉefurbo de la federacia lando Brandenburgo en Germanujo | Cherpillod: Nepivaj Vortoj (ĉe *Potsdamo*) |
| *pseŭd|a* | “malvera, kaŝita, ŝajna, iluzia” | PAG §422 ĉe la prefikso PSEŬDO |
| ri | “li aŭ ŝi”, “tiu persono” (proponita sekse neŭtrala pronomo triapersona unu-nombra homa) | |
| RONA | 1027, prefikso | |
| RONTO | 10-27, prefikso | |
| *Sanhelen|o* | “Sankta Heleno” (brita insulo en Atlantiko) | Poŝatlaso de la Mondo |
| *Sanpier|o* | “Sankta Petro” (franca insulo en Atlantiko) | Poŝatlaso de la Mondo |
| sekstet|o | “muzikaĵo por sesopo da muzikistoj” | Krause: Großes Wörterbuch Esperanto-Deutsch |
| sekstilion|o | 1036, internacia vorto (angle “sextillion”) | |
| Senthelen|o | “Sankta Heleno” (brita insulo en Atlantiko) | |
| Sentpier|o | “Sankta Petro” (franca insulo en Atlantiko) | |
| septilion|o | 1042, internacia vorto (angle “septillion”) | |
| sis | “ses” | |
| Solresol|o | la planlingvo “Solresol” | |
| somal|o | ano de la ĉefgento de Somalujo, ano de Somalujo | Wells: English - Esperanto - English dictionary, Listo de Rekomendataj Landnomoj. En PIV kiel monunuo. |
| spoz|o | “edzo aŭ edzino” (proponita sekse neŭtrala vorto) | |
| stere|o | “stereofonio, dukanala sonreproduktado” | Wennergren: Roko kaj Popo |
| STIF | parenceco kreita per regeedziĝo, prefikso | PAG §425 (rimarko I) |
| svazi|o | ano de la ĉefgento de Svazilando, ano de Svazilando | Wells: English - Esperanto - English dictionary, Listo de Rekomendataj Landnomoj |
| TEBI | 240, prefikso | |
| tigraj|o | ano de unu el la gentoj de Etiopujo | |
| tik tak | sono de meĥanika horloĝo | PAG §126 |
| tofu|o | speco de sojkazeo (en PIV “toŭfuo”) | Wells: English - Esperanto - English dictionary |
| Tokipon|o | la planlingvo “toki pona” | |
| Tokpisin|o | kreola lingvo parolata en Papuo-Nov-Gvineo | |
| *UK* | “kastrita besto”, sufikso | PAG §372 (rimarko II) |
| Vakajam|o | urbo en Japanujo | Poŝatlaso de la Mondo |
| *Varŝav|o* | “Varsovio” | Ŝulco: Leksara kolekto de ofte uzataj propraj nomoj |
| VIDEO | “teĥniko de elektronika registrado kaj reproduktado de moviĝantaj bildoj”, prefikso | Plena Ilustrita Vortaro kun Suplemento, en PIV kun la formo VIDE |
| Vinĉestr|o | urbo en Anglujo | En PIV kiel speco de memordisko |
| vu|o | “duobla vo, vavo”, nomo de la litero W | Pokrovskij: Komputada leksikono |
| ZEBI | 270, prefikso |
Grekaj literoj «
Aperas nomoj de grekaj literoj. El la plene esperantigitaj nur delt|o, epsilon|o, jot|o, lambd|o kaj omeg|o troviĝas en PIV (por la aliaj PIV donas nur duone esperantigitajn formojn sen O-finaĵo). La liternomoj alf|o, bet|o kaj gam|o troviĝas en Wüster, Enciklopedia Vortaro Esperanta-Germana. La nomo rot|o troviĝas en Pokrovskij, Komputada leksikono. La aliaj estas de Wennergren: alf|o, bet|o, gam|o, zet|o, et|o, tet|o, kap|o, mu|o, nu|o, ksi|o, omikron|o, pi|o, rot|o, sigm|o, taŭ|o, upsilon|o, fi|o, ĥi|o, psi|o. El la duone esperantigitaj nomoj tri estas de Wennergren: epsilon, omikron kaj upsilon. La aliaj estas en PIV.
Hebreaj literoj «
Aperas duone esperantigitaj nomoj de hebreaj literoj: alef, bet, gimel, dalet, he, vav, zain, ĥet, tet, jod, kaf, lamed, mem, nun, sameĥ, ain, pe, cadi, kof, reŝ, ŝin, tav. Ili estas el la Psalmaro de La Sankta Biblio (sed ili verŝajne ne estas zamenhofaj).
Tononomoj «
Aperas specialaj nomoj por bemolaj kaj diesaj tonoj: *As*, *Ais*, *Bes*, *Bis*, *Ces*, *Cis*, *Des*, *Dis*, *Es*, *Eis*, *Fes*, *Fis*, *Ges*, *Gis*. Ili troviĝas en Wüster, Enciklopedia Vortaro Esperanta-Germana kaj en Desmet’, Bildvortaro.
Nombrovortoj «
Menciiĝas kelkaj maloftegaj nombrovortoj: undecilion|o, duodecilion|o, tredecilion|o, kvatuordecilion|o, kvindecilion|o, seksdecilion|o, septendecilion|o, oktodecilion|o, novemdecilion|o, vigintilion|o, centilion|o. Ili estas de Wennergren.
Tabelvortoj «
Menciiĝas neoficialaj kaj nepre evitendaj tabelvortoj je ALI. Nur du el ili, *aliel* kaj *alies* estas registritaj en PIV. Kvin el la aliaj, *aliam*, *alie*, *alio*, *aliu* kaj (nerekte) *alia*, estas menciitaj en PAG §62 kaj §88 (rimarko I). En Cherpillod: Nepivaj Vortoj aperas *alial* kaj *aliom*.
Ekkriaj vortetoj, sonimitoj «
Aperas kelkaj alternativaj skriboj de ekkriaj vortetoj kaj sonimitoj. Ili estas de Wennergren: hu ra, ho la, a ha, e he, o ho, mjaŭ.