Ecaj radikoj «

Plej ofte oni metas AĴ post radiko kun eca signifo (kiu normale estas A-vorto). La rezulta AĴ-vorto montras aferon karakterizatan de tiu eco:

• bela → belaĵo = (konkreta) afero aparte bela, konkretiĝo de belo

• utila → utilaĵo = (konkreta) afero, kiu estas utila

• dolĉa → dolĉaĵo = io karakterizata de dolĉa gusto (bombono k.s.)

• nuda → nudaĵo = nuda parto de io (ekz. de korpo)

• nova → novaĵo = afero ĵus aperinta, io ĵus okazinta

Multaj AĴ-vortoj havas specialan signifon. Dolĉaĵo ne estas iu ajn dolĉa afero, sed io aparte farita por gusti dolĉe. Belaĵo ne estas iu ajn bela aĵo, sed afero, kiu reprezentas belecon, aŭ kiu beligas ion.

Agaj radikoj «

Oni ankaŭ povas uzi AĴ ĉe aga radiko (kiu normale estas verbo). Tia AĴ-vorto montras (konkretan) aferon, kiu rilatas al la ago. La preciza signifo dependas de la speco de ago. Povas esti rezulto de la ago, konkretaĵo kiu faras la agon, konkretaĵo uzata por la ago, objekto de la ago k.t.p.:

• fari → faraĵo = io farita, farata aŭ farota

• desegni → desegnaĵo = desegnita bildo

• draŝi → draŝaĵo = draŝita greno

• segi → segaĵo = ligneretoj aŭ ligna polvo, kiuj ekestis pro segado

• aparteni → apartenaĵo = io, kio apartenas al iu

• bruli → brulaĵo = io, kio brulas

• kreski → kreskaĵo = io, kio kreskas, planto

• kovri → kovraĵo = io, per kio oni kovras

• amuzi → amuzaĵo = io, per kio oni povas sin amuzi

• fini → finaĵo = lingva elemento, per kiu oni finas vorton

• akiri → akiraĵo = io akirita

• havi → havaĵo = io havata

• trinki → trinkaĵo = io, kion oni trinkas

• fandi → fandaĵo = fandita substanco, objekto farita per fandado, drato kiu facile fandiĝas (speco de elektra sekurigilo)

Oni povas iafoje aldoni participan sufikson por plia precizeco: draŝataĵo (greno, kiun oni draŝas), draŝitaĵo (greno, kiun oni jam draŝis), draŝotaĵo (greno, kiun oni intencas draŝi), brulantaĵo (io, kio estas brulanta), brulintaĵo (io, kio jam brulis). Normale tamen simpla AĴ-vorto plene sufiĉas.

Klariga AĴ «

Se radiko havas plurajn signifojn, kaj se nur unu el tiuj estas konkretaĵo, tiam AĴ povas klarigi, ke temas nur pri la konkreta signifo. Komparu kun klariga AD kaj klariga EC:

• konstruo = la ago konstrui, konstrumaniero, io konstruita → konstruaĵo = io konstruita (ordinare domo)

• skribo = la ago skribi, skribomaniero, io skribita, verko → skribaĵo = io skribita

Alispecaj elementoj «

Oni uzas AĴ ankaŭ post aliaj radikoj (ankaŭ radikoj kun konkreta signifo), post vortetoj kaj post frazetoj. Tiaj AĴ-vortoj montras ian (konkretan) aferon kun rilato al tio, kio staras antaŭ AĴ:

• ligno → lignaĵo = io farita el ligno

• tolo → tolaĵo = io farita el tolo

• infano → infanaĵo = infaneca afero

• araneo → araneaĵo = reto de araneo

• azeno → azenaĵo = azeneca (= stulta) afero

• ĉirkaŭ → ĉirkaŭaĵo = spaco/loko/regiono ĉirkaŭ io

• sub → subaĵo = io, kio troviĝas sub io alia, subŝtofo, skribsubaĵo, fono

• post → postaĵo = pugo

• mi → miaĵo = io, kio koncernas min, aŭ kio apartenas al mi

• sen senco → sensencaĵo = afero, al kiu mankas senco

• granda animo → grandanimaĵo = faraĵo karakterizata de ies granda (= nobla) animo

Manĝaĵoj «

Aparta grupo de AĴ-vortoj estas manĝaĵoj. Plej ofte tio, kio staras antaŭ AĴ, montras ion manĝeblan. La tuta vorto montras manĝaĵon preparitan el tio:

• porko → porkaĵo = manĝaĵo el porko

• kokido → kokidaĵo = manĝaĵo el kokido

• ovo → ovaĵo = manĝaĵo el ovo(j)

• sukero → sukeraĵo = frandaĵo el sukero

• glacio → glaciaĵo = dolĉaĵo el glacieca kremo

En aliaj tiaj vortoj la antaŭelemento ne estas io manĝebla:

• pato → pataĵo = manĝaĵo preparita en pato

• baki → bakaĵo = manĝaĵo preparita per bakado

• bruna → brunaĵo = manĝaĵo farita el faruno brunigita en butero

Nombreblaj kaj nenombreblaj AĴ-vortoj «

O-vortoj povas laŭsence esti nombreblaj aŭ nenombreblaj. Ĉe O-vortoj kun AĴ-sufikso la nombrebleco ofte ne estas klare fiksita. Tial unu sama AĴ-vorto povas uziĝi jen kun nombrebla senco, jen kun nenombrebla:

• Sur la ebena tero sub ni ne troviĝas multe da vidindaĵo.FA1.187 La vorto vidindaĵo uziĝas kun senco nenombrebla (“substanceca”). Ekzistas pli aŭ malpli multe da vidindaĵo.

• En Eŭropo ekzistas multe da vidindaĵoj!FA3.55 La vorto vidindaĵoj uziĝas kun senco nombrebla. Ekzistas pli aŭ malpli multaj vidindaĵoj. Oni povus nombri ilin.

• Kiam vi kolektos la produktaĵon de la tero, festu la feston de la Eternulo dum sep tagoj.Lv.23 Nenombrebla, substanceca produktaĵo.

• Kaj la arbo de la kampo donados siajn fruktojn, kaj la tero donados siajn produktaĵojn.Jĥ.34 Nombreblaj produktaĵoj.

Se AĴ-vorto havas J-finaĵon, ĝi sendube havas sencon nombreblan, sed se mankas J-finaĵo, ambaŭ interpretoj estas eblaj: Li lavis tolaĵon. La tolaĵo povas esti unu (nombrebla) vestaĵo, tuko aŭ simile. Sed ankaŭ povas temi pri kolekto de diversaj vestaĵoj, tukoj k.t.p., kiujn oni rigardas kiel unu nenombreblan amason.

Ordinara radiko «

• aĵo = konkreta afero (de nedifinita speco)

• aĵ-vorto = vorto kiu montras aĵon, konkreta vorto