26. Verboj

Vorto kun iu el la finaĵoj AS, IS, OS, U, US aŭ I estas verbo. Verbo montras faradon de ago aŭ estadon en stato.

La diversaj verbfinaĵoj prezentas agojn kaj statojn en kvar malsamaj manieroj – en kvar modoj.

• Reala modo – por agoj kaj statoj realaj:

  • AS-finaĵo – por nuntempaj agoj aŭ statoj

  • IS-finaĵo – por pasintaj agoj aŭ statoj

  • OS-finaĵo – por venontaj agoj aŭ statoj

• Vola modo: U-finaĵo – por agoj aŭ statoj dezirataj, volataj, ordonataj aŭ celataj

• Imaga modo: US-finaĵo – por agoj aŭ statoj imagaj

• Neŭtrala modo: I-finaĵo

Nur en la reala modo oni faras distingon inter tri tempoj. La aliaj modoj ne esprimas tempon.

• Verboj kun AS, IS, OS, U aŭ US rolas kiel ĉefverboj de frazo.

• Verboj kun I-finaĵo – I-verboj ne rolas kiel ĉefverbo, sed havas diversajn aliajn rolojn en frazoj. I-verbo estas tradicie rigardata kiel la baza formo de verbo. Tial verboj aperas en I-formo en vortaroj.

Legu ankaŭ pri vortfarado per verbaj finaĵoj, pri verboj kaj frazroloj, kaj pri kelkaj gravaj verboj.